آشنایی با هنر زری بافی
زری بافی همان طور که از نامش پیداست در رابطه با هنری است که معمولا در آن از زر یا همان طلا استفاده می‌شود. پارچه‌هایی که برای این کار استفاده می‌شوند، باید از پودهای طلایی تهیه شوند، بنابراین طلا در آن وجود خواهد داشت و از این رو ارزش این هنر بالا بوده و در نهایت برای تهیه آن باید هزینه‌های زیادی را پرداخت نمایید.
تار مربوط به چنین پارچه‌هایی معمولا از نوع ابریشمی بوده و پود هم از ابریشم‌های رنگی یا از نخی خاص با نام نخ گلابتون تهیه می‌شود که این نخ در جنس‌های مختلفی وجود دارد.
برای این که از نخ‌های بسیار با ارزشی استفاده می‌شود، پس باید دستگاهی هم وجود داشته باشد که بتواند از نخ گلابتون استفاده کند. نام این دستگاه گلابتون‌سازی است. این نخ‌ها می‌توانند در دو سری تهیه شوند که یکی از آنها سیمین و دیگری از نوع زرین است. این نخ را با استفاده از طلا یا نقره زیباسازی می‌کنند که در نتیجه با نام روکش طلایی یا نقره‌ای شناخته می‌شود.
نخ‌ها باید بافته شوند. بر همین اساس می‌توان گفت که برای بافته شدن آنها نیاز است تا اسکلت‌هایی برپا شوند که برخی از آنها چوبی و برخی دیگر فلزی هستند. نخ‌هایی که رنگ می‌شوند بر روی این اسکلت قرار خواهند گرفت.
جدولی را برداشته و طرح‌های مربوط به آن را طراحی می‌کنند. حالا نوبت به این مرحله می‌رسد که رنگ به آن اضافه شده و در مرحله بعدی هم نقطه چین‌هایی برای آن اجرا شوند. نقشه به فرد استاد کار داده می‌شود. نخ‌هایی در بالا و پایین نیز وجود دارند که بر اساس نقشه باید در یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند. رنگ‌ها بر اساس رنگ‌آمیزی که در طراحی بوده باید به مرحله اجرا برسند.
برای این که رنگ‌ها طراحی و اجرا شوند، به دو نفر نیاز است. گوشواره کش در بالای دستگاه قرار دارد و نفر بعدی هم بافنده خواهد بود. کوچک‌ترین ناهماهنگی بین آنها می‌تواند طراحی کلی را از بین ببرد. بنابراین بسیار مهم است که هر یک وظیفه خود را به خوبی انجام دهند. همچنین هر یک از آنها هم از دستگاه‌های مربوط به خود استفاده می‌کنند.
زری بافی معمولا به شیوه‌های متنوعی بافته خواهد شد. برای همین منظور جهت آشنایی با هر یک از انواع این صنایع دستی توضیحاتی را ارائه خواهیم داد.
زری دارای نوعی از زری بافی است که پودهای آن از ابریشم و در نهایت از گلابتون است. به دلیل آنکه بیشترین حجم از نخ‌ها را ابریشم انتخاب نمی‌کنند، حالتی سخت و سنگین به محصول نهایی می‌دهد، اما زیبایی مربوط به خود را دارد.
زری اطلسی نوع دیگری از پارچه‌هایی است که به عنوان زربافت از آن نام می‌برند. تارهای این نوع پارچه از ابریشم است. نخ‌هایی که در پود آن استفاده می‌شود، ابریشمی و همچنین از نوع گلابتونی است. در این نوع پارچه بیشترین حجم نخ‌ها از ابریشم بوده و حالتی نرم‌تر و لطیف‌تر دارند. نام اطلسی که بر روی آن نامگذاری کرده‌اند بیشتر به همین علت است.
زری پشت کلافی نوعی از زری بافی است که نقش‌ها برای همه سطوح آن استفاده نمی‌شود. نقش‌ها در حالت جدا شده از هم قرار دارند. از نظر تراکم بسیار پایین بوده و حالتی نازک دارند. دلیل نامگذاری آن مربوط به پودهای رنگی اضافی است که در فاصله بین دو نقش در پشت پارچه وجود دارند. از نظر ظاهری پارچه‌ای که مشاهده می‌کنید به حالت گلدوزی شده است.
نوع دیگری از زری بافی وجود دارد که به آن لپه باف می‌گویند. این نوع از زری بافی معمولا با زری پشت کلافی کمی شباهت دارد، اما پودهای اضافی در پشت آن وجود ندارد و معمولا ساده‌تر هستند. قسمت‌هایی که با نقش طراحی می‌شوند، معمولا حالت برجسته‌تری نسبت به سایر قسمت‌های پارچه دارند و یکی از دلایل زیبایی این نوع از پارچه‌ها برجسته بودن نقوش مربوط به آن است.
نقوش متنوعی از زری بافی وجود دارند که در خصوص آنها می‌توانیم به نقوش اسلیمی، شکارگاه، زیباترین صحنه‌های مربوط به بزم و رزم و … اشاره نماییم.
استادکاران زیادی در این زمینه فعالیت داشتند که متأسفانه اکثر آنها در خانه هستند و این کار را انجام نمی‌دهند. امروزه تعداد زیادی از این بافت‌ها توسط دستگاه انجام می‌شود که هیچ‌گاه نمی‌تواند ظرافت طراحی دست را به همراه داشته باشد.