کاخ نیاوران در تهران

• 1400-12-05
• به روز شده در 5 اسفند 1400

کاخ نیاوران یکی از کاخ‌های معروف شهر تهران است که امروزه به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر شناخته می‌شود. کاخ نیاوران در منطقه شمیرانات تهران واقع شده که یکی از مناطق خوش آب و هوای استان تهران است.

با کاخ نیاوران آشنا شوید

کاخ نیاوران یکی از اماکن تاریخی مربوط به دوران حکومت پهلوی است. این کاخ به عنوان منطقه ییلاقی خانواده پهلوی مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما پس انقلاب کاربری این کاخ تغییر کرد و از همان دوران تا به امروز به عنوان یکی از موزه‌های معروف ایران شناخته می‌شود که بازدید از آن برای عموم آزاد است.

این کاخ در شمال شرق باغ نیاوران واقع شده است و مساحت این باغ در حدود 11 هکتار است. باغ نیاوران در مقابل کوه البرز قرار دارد، به همین دلیل این منطقه از آب و هوای بسیار خوبی برخوردار است. گفته می‌شود که در گذشته منطقه باغ نیاوران در خارج از محدوده شهری بوده، اما با گذشت زمان وارد منطقه شهری شده و دسترسی به آن برای اهالی شهر تهران و بخصوص منطقه شمیرانات، بسیار ساده شده است.

کاخ نیاوران را می‌توان به عنوان یکی از آثار تاریخی با ارزش در ایران معرفی کرد، چرا که با داشتن یک کاخ مجلل و فضایی طبیعی بسیار زیبا، هر ساله گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می‌کند.

این کاخ در سال 1377 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

تاریخچه کاخ نیاوران

کاخ نیاوران مانند کاخ سعد آباد، بخشی از آثار تاریخی متعلق به دوران حکومت قاجار و پهلوی است. گفته می‌شود که بنای اصلی این کاخ در زمان حکومت پادشاهان قاجار ساخته شده و تغییراتی که در آن صورت گرفته به دوران حکومت پهلوی بر می‌گردد.

در گذشته باغ نیاوران در خارج از شهر و نزدیک به روستایی به نام «گرده وی» قرار داشت. این منطقه به دلیل داشتن آب و هوای کوهستانی، در فصل‌های گرم، بسیار خنک بود. به همین دلیل پادشاهان ایران از این منطقه به عنوان اقامتگاه ییلاقی استفاده می‌کردند.

گفته می‌شود در سال 1337 به دستور محمد رضا شاه پهلوی، کاخ فتحعلی شاه قاجار در باغ نیاوران تخریب و به جای آن عمارت با شکوه دیگری ساخته شد. زمانی که ساخت این کاخ به پایان رسید، محمد رضا شاه پهلوی به همراه خانواده خود در این کاخ ساکن شد.

در نهایت پس از انقلاب در سال 1360 بود که کاربری این باغ تغییر کرد و مدیریت آن در اختیار اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت.

در حال حاضر فضای باغ نیاوران شامل کاخ اصلی، باغ کتیبه‌ها، کتابخانه، موزه، کوشک احمد شاهی و موزه خودروها شخصی است.

معماری کاخ نیاوران

این کاخ را می‌توان به عنوان یک بنای ساده، اما مدرن در دوران خود معرفی کرد. این کاخ در دو طبقه و نیم ساخته شده است و مجموع زیر بنای آن حدود 9000 متر است. از ویژگی‌های این کاخ می‌توان به داشتن سقفی متحرک اشاره کرد، که جنس آن از آلومینیوم است و در برخی از روزهای خاص برای بازدیدکنندگان باز می‌شود.

همچنین در این کاخ هنوز هم آثار تاریخی قدیمی مربوط به خاندان پهلوی نگهداری می‌شود که برخی از آنها هنر دست هنرمندان مشهور ایرانی است.

طبقه اول کاخ نیاوران

در طبقه اول این کاخ یک سالن بزرگ همایش و سینما وجود دارد که مربوط به دوران سکونت محمدرضا شاه پهلوی است. گفته می‌شود که از این سالن برای پذیرایی از مهمانان خارجی استفاده می‌کردند. مبلمانی که در این سالن قرار دارد، همگی از سایر کشورهای خارجی از جمله آلمان و فرانسه وارد شده است.

سالن سینمای کاخ نیاوران از امکانات بسیار مدرنی برخوردار بوده است که در حدود 400 متر مربع مساحت دارد. در سال 1395 بود که بازدید از این سالن زیبای و مجلل برای بازدیدکنندگان فراهم شد.

در طبقه اول کاخ نیز ظروف بسیار قدیمی و ارزشمندی وجود دارند که متعلق به کشور فرانسه است و کنار آنها تابلوهای ارزشمند بسیار زیادی وجود دارند که توجه بسیاری از بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند.

برخی از تابلوهای نقاشی با نام‌های زیر شناخته می‌شوند:

• تابلوی جنگل اثر مارویک کرلا مینگل
• تصویری از محمد رضا پهلوی اثر وی اف دراپر
• تصویری از فرح دیبا اثر ویدال کورداس
• موتمارتر پاریس اثر اوتریلو
• موتمارتر پاریس اثر الیز مالکت
• تابلوی سه زن اثر ماری لورنسن
• تابلوی منظره اثر آلفرد سیسلی
• چهره دو زن اثر جی گلدرن

طبقه دوم کاخ نیاوران

در طبقه دوم کاخ نیاوران اتاق‌های استراحت، اتاق خواب شاه، اتاق لباس و آرایش فرح پهلوی، اتاق مطالعه محمدرضا شاه پهلوی و… قرار دارد. گفته می‌شود که تمام اتاق‌های موجود در طبقه دوم این کاخ دارای حمام و سرویس بهداشتی مجزا بوده‌اند.

از جمله اشیای با ارزشی که در طبقه دوم کاخ به چشم می‌خورند، یک میز تحریر است که به سبک لویی شانزدهم ساخته شده، همچنین در کنار آن چندین تابلو فرش با ارزش وجود دارند که توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند.

نیم طبقه دوم کاخ

نیم طبقه دوم متعلق به لیلا پهلوی بوده، اما در کنار آن نیز اتاق کار فرح پهلوی به چشم می‌خورد. در حال حاضر نیز نیم طبقه دوم به عنوان موزه لباس‌های نظامی محمدرضا شاه پهلوی، و اشیای با ارزش مورد استفاده قرار گرفته است.

سایر بخش های کاخ

در حال حاضر کاخ نیاوران دارای بخش‌های مختلفی است که برخی از آنها شامل موارد زیر است:

• موزه جهان نما
• موزه کتابخانه اختصاصی
• باغ موزه کتیبه‌ها
• موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران
• کوشک احمد شاهی