باغ دلگشا در شیراز

• 1400-07-07
• به روز شده در 7 مهر 1400

معرفی

یکی از جذابیت‌های ایران از نگاه گردشگران خارجی و ایرانی، داشتن باغ‌های قدیمی با تاریخچه‌ای جذاب و پیچیده است. همچنین معماری باغ‌های ایرانی دارای ویژگی‌های مشترکی است که باعث شده تا در دنیا، با اصطلاح پرشین گاردن شناخته شوند که یکی از این باغ‌ها، باغ دلگشا در شیراز است.

در نقاط مختلف ایران باغ‌های بسیار زیادی وجود دارند اما تعداد بسیار زیادی از آنها که بسیار هم شناخته شده هستند، در شهر شیراز واقع شده‌اند. یکی از باغ‌های زیبا و قدیمی که توجه مسافران و گردشگران بسیار زیادی را به سمت خود جلب می‌کند، باغ دلگشا است.

باغ دلگشا در نزدیکی آرامگاه سعدی قرار دارد. موقعیت جغرافیایی این باغ به شکلی است که در بخش جنوبی تنگ آب‌خان و دامنه کوه واقع شده است، به همین دلیل دارای آب و هوای خوبی است که باعث شده تا فضای مناسبی برای ساخت یک تفریحگاه فراهم شود.

از دیگر ویژگی‌‌های باغ دلگشا این است که قابل دسترسی برای بازدیدکنندگان از طریق وسایل نقلیه عمومی است. همچنین مسیرهای منتهی به این باغ به شکلی هستند که می‌توان با اتومبیل شخصی نیز به سمت آن بروید.

تاریخچه

اسناد به جا مانده از زمان ساخت باغ دلگشا نشان می‌دهد که پروژه ساخت این باغ به دوران پیش از اسلام و زمان حکومت ساسانیان باز می‌گردد. این باغ در آن دوران در نزدیکی کهندژ واقع شده بود. همچنین باغ زیبای دلگشا در زمان حکومت صفویه نیز یکی از باغ‌های تفریحی بود که گردشگران اروپایی برای بازدید از این باغ به ایران می‌آمدند. گفته می‌شود در دوران حکومت تیمور گورکانی این باغ ساختار بهتری پیدا کرد، به شکلی که تیمور گورکانی دستور داد تا باغی با همین نام نیز در سمرقند در کشور افغانستان ساخته شود.

باغ دلگشا در زمان حکومت افشاریان نیز از وضعیت بسیار مناسبی برخودار بود. متاسفانه فاصله میان دوره‌ حکومت نادرشاه افشار تا شروع دوران حکومت زندیه بدترین دوران برای مدیریت و نگهداری این باغ بود که منجر به آسیب دیدن بسیاری از بخش‌های آن شد، که در نهایت در زمان حکومت کریم‌خان زند، دستور مرمت و بازسازی این بنای تاریخی صادر شد.

از نکات جالبی که در مورد این باغ وجود دارد این است که بسیاری از ساختمان‌های که در این باغ دیده می‌شوند مربوط به دوران حکومت قاجاریه است.

معماری

مساحت این باغ در حدود ۷٫۵ هکتار است و بیشترین درختی که در دوران قدیم در آن کاشته شده، درخت نارنج است. آمار بازدید از باغ دلگشا در ادیبهشت ماه بسیار افزایش پیدا می‌کند زیرا در فصل بهار زمانی که درختان نارنج شکوفه می‌دهند، فضای این باغ بسیار جذاب و دلنشین می‌شود به شکلی که بازدیدکنندگان می‌توانند علاوه بر دیدن شکوفه‌های زیبا، عطر بهار نارنج را نیز استشمام کنند.

تاریخچه‌ای که از این باغ مربوط به دوره زندیه وجود دارد، نشان می‌دهد که عمارتی که در وسط باغ وجود دارد به شیوه‌ معماری کاخ‌های ساسانی بیشاپور بنا شده است. این عمارت زیبا، از سه طبقه تشکیل شده و دارای دو درب ورودی در دو طرف ساختمان است. همچنین این عمارت دارای یک تالار بزرگ به‌ همراه چهار شاه‌نشین است.

ایوان‌های این عمارت که در طبقه میانی قرار دارند، دارای دو ستون هستند که چشم‌انداز آنها رو به استخر است. چیزی که بر روی دیوارهای ایوان دیده می‌شود، اشعاری از شاعر شیرازی دوران صفویه است که با خط زیبای نستعلیق نوشته شده است.

در بخش داخلی عمارت سقف‌های چوبی با گچ‌بری‌های زیبا دیده می‌شود که آینه‌کاری‌ها و نقاشی‌هایی از رنگ روغن که بر روی آنها وجود دارد زیبایی این بنا را دوچندان کرده است. در بخش خارجی عمارت، در مقابل ساختمان، یک حوض سنگی بسیار بزرگ وجود دارد که می‌تواند توجه بسیاری از بازدیدکنندگان را به خود جلب کند. همچنین گفته می‌شود که آب مورد نیاز برای نگهداری باغ از چشمه قنات آرامگاه سعدی تامین شده است.

نکته جالبی که در مورد باغ دلگشا وجود دارد این است که عمارت آن به عنوان نخستین عمارت کلاه فرنگی در ایران به ثبت رسیده است و در نهایت در سال 81 باغ دلگشا به ثبت ملی رسید.

موزه

یکی از بخش‌های جالب این باغ از نگاه بازدیدکنندگان، وجود موزه در عمارت کلاه فرنگی است که در آن کلکسیونی از اشیای قدیمی و آثار تاریخی در آن نگهداری می‌شود که برخی از آنها شامل سکه‌های قدیمی‌، تمبر، لباس‌های مربوط به دوران مختلف تاریخ، نقشه و دوچرخه است.

توصیه می‌شود افرادی که به اشیای قدیمی علاقه‌مند هستند و قصد سفر به شهر شیراز را دارند، بازدید از این موزه را حتماً در برنامه خود قرار دهند.