باغ ارم شیراز

باغ ارم شیراز به عنوان مکانی دیدنی و تفریحی است که شامل بنای تاریخی و باغ گیاه ‌شناسی می‌باشد.

عمارت باغ ارم شیراز:

عمارت اصلی باغ ارم شیراز نمونه نسبتاً کاملی از ساختمان‌های دوره قاجاریه است. شیوه معماری عمارت باغ ارم شیراز با ویژگی‌هایی که دارد مانند سایر بناهای همانند آن دوره، پیروی از روش معماری زندیه و صفویه است. این ساختمان دارای سه طبقه است. بام آن شیروانی است و در جلو، ایوانی با دو ستون با سقف مسطح دارد.

باغ ارم شیراز

در زمان پادشاهی ناصرالدین شاه به دستور حسنعلی خان حاج نصیرالملک شیراز عمارت پیشین تخریب شد و عمارت فعلی به جای آن ساخته شد. عمارت پیشین باغ ارم شیراز بوسیله جانی خان و محمد قلی خان ایلخانی قشقایی بنا شده بود. سازنده و مهندس عمارت با شکوه فعلی، محمد حسن معمار شیرازی است.
عمارت اصلی باغ ارم شیراز که در سمت غربی این باغ وجود دارد از ساخته‌های دوره نصیر الملک است. این عمارت دارای سه طبقه است و از لحاظ معماری، سنگ تراشی، گچ‌بری، نقاشی و کاشی کاری، شاهکار و هنر دوره قاجاریه است.

طبقه زیرین که هم سطح زمین است دارای یک تالار اصلی به نام حوضخانه است. دو طرف این حوضخانه دو راهرو وجود دارد و در انتهای هر دو راهرو، پله هایی برای رفتن به طبقه بالا ساخته شده است. در دو طرف راهروها دو سالن بزرگ وجود دارد. در کنار سالن ضلع جنوبی، آشپزخانه بزرگی وجود دارد.

در طبقه دوم عمارت ایوانی بزرگ با دو ستون بلند وجود دارد. در پشت این ایوان یک سالن بزرگ وجود دارد و در قسمت‌های کناری این سالن دو راهرو وجود دارد و چهار طاق نیز در طرفین راهروها است. در دو طرف ایوان بزرگ، دو ایوان کوچک رو به مشرق قرار دارند. این ایوان‌ها هر کدام دارای دو ستون سنگی یکپارچه می‌باشد. انتهای شمالی و جنوبی عمارت نیز دو راهرو وجود دارد.

در وسط طبقه سوم یک سالن بزرگ مانند سالن طبقه دوم است که پنجره‌های آن به ایوان اصلی باز می‌شود و در دو طرف این سالن دو راهرو است. در کنار راهرو ضلع شمالی عمارت، دو اتاق و در کنار راهرو ضلع جنوبی، یک اتاق و یک سالن بزرگ وجود دارد. دو ایوان نیز در دو طرف همانند ایوان‌های طبقه دوم و درست بالای آنها قرار دارد.

در طبقه زیرین عمارت باغ ارم، صنایع دستی به فروش می‌رسد.

باغ ارم شیراز

هشت اتاق در جنوب ضلع شمال عمارت اصلی و چسبیده به آن قرار دارند. در سال‌های گذشته این اتاق‌ها مرمت شده‌اند و در حال حاضر به واحد سرپرستی و امور اداری باغ اختصاص یافته است. در کنار درِ ورودی شرقی باغ نیز دو اتاق قرار دارند که برای سکونت نگهبانان و خدمه ایجاد شده است.
در جلوی ایوان ساختمان اصلی، دو ستون سنگی یکپارچه بلند وجود دارند و سرستون‌ها به طرز ماهرانه‌ای تراشیده شده‌اند. نقش سر ستون‌ها را تصویر مردانی با لباس‌های دوره قاجاریه و گل و بوته‌هایی به طور قرینه تشکیل می‌دهند.

تصویر مردی با لباس دوره قاجار در باغ ارم شیراز

کف سالن‌های طبقه پائین عمارت، هم سطح زمین است. تالار اصلی واقع در طبقه پائین را که به حوضخانه معروف است، برای استراحت در روزهای گرم تابستان ایجاد شده‌اند. این تالار دارای آب نمایی است و آب راهی از وسط آن میگذرد و سپس به حوض بزرگی در جلو عمارت وصل می‌شود. سقف حوضخانه با کاشی‌های معرق و هفت رنگ پوشیده شده که تصاویر زیبایی از شکارگاه‌ها و مناظر طبیعت و داستان خسرو و شیرین و نقوش دیگر را در بر دارد.

کاشی کاری‌های سقف عمارت باغ ارم شیراز

کاشی‌های نمای عمارت نیز دارای زیبایی‌ها و ویژگی‌های خیره کننده و دلپذیری است. کاشی کاری‌ها عموماً به سبک کارهای دوره زندیه و قاجاریه است.
از نظر هنر نقاشی نیز این عمارت بی‌نصیب نمانده است. سقف دو سالن طبقه سوم که با تیرهای چوبی و تخته‌های منظم پوشیده شده، دارای نقاشی‌های زیبا و بسیار نفیسی است. در این نقاشی‌ها، گل و بوته و طرح های اسلیمی و تابلوهای متعدد از شکارگاه‌ها و چهره زنان وجود دارد. این نقاشی‌ها شباهت زیادی به نقاشی‌های سقف ایوان و اتاق‌های عمارت باغ قوام که اثر لطفعلی خان صورتگر است، دارد.

کاشی کاری‌های سقف عمارت باغ ارم شیراز

محوطه باغ ارم شیراز:

در جلوی عمارت اصلی باغ ارم شیراز، آب‌نمای بزرگی ساخته شده که تصویر عمارت در آن نمایان می‌شود. مساحت این استخر ۳۳۵ متر مربع است و محیط آن را هجده قطعه سنگ بزرگ و یکپارچه تشکیل می‌‌دهد و احتمالاً مربوط به دوره جانی خان ایلخانی است. آب روان و زلالی که از نهر اعظم می‌آید، پس از گردش در حوضچه حوضخانه وارد جوی‌های اطراف استخر می‌‌شود و سپس در جوی عریض خیابان اصلی و جویبارهای دیگر در خیابان‌های باغ و اطراف باغچه‌ها روان می‌گردد.

در محوطه باغ ارم شیراز، سروهایی با بیش از ده متر ارتفاع وجود دارند.